【Appendix:Uyghur nouns】在多语言下的意思、翻译、词源、用法、例句
Jump to search
Main category: Uyghur nouns
Quick guide
Uyghur nouns are a modifiable word class. By means of inflection, Uyghur nouns produce the following morphological forms:
Singular and plural forms
For example:
- ئوقۇغۇچى (oqughuchi) - student
- ئوقۇغۇچىلار (oqughuchilar) - students
Possessive forms
For example:
- ئۆيۈم (öyüm)/ئۆيلىرىم (öylirim) - my house/my houses (1st person singular form)
- ئۆيىمىز (öyimiz)/ئۆيلىرىمىز (öylirimiz) - our house/our houses (1st person plural form)
- ئۆيۈڭ (öyüng)/ئۆيلىرىڭ (öyliring) - your house/your houses (2nd person singular ordinary form)
- ئۆيۈڭلار (öyünglar)/ئۆيلىرىڭلار (öyliringlar) - your house/your houses (2nd person plural ordinary form)
- ئۆيىڭىز (öyingiz)/ئۆيلىرىڭىز (öyliringiz) - your house/your houses (2nd person singular refined (polite) form)
- ئۆيىڭىزلار (öyingizlar)/ئۆيلىرىڭىزلار (öyliringizlar) - your house/your houses (2nd person plural refined (polite) form)
- ئۆيلىرى (öyliri) - your house/your houses (2nd person singular & plural respectful form)
- ئۆيى (öyi)/ئۆيلىرى (öyliri) - his/her/their house/houses (3rd person singular & plural form)
Personal forms
For example:
- ئوقۇغۇچىمەن (oqughuchimen) - I'm a student (1st person singular form)
- ئوقۇغۇچىمىز (oqughuchimiz)/ئوقۇغۇچىلارمىز (oqughuchilarmiz) - we are students (1st person plural form)
- ئوقۇغۇچىسەن (oqughuchisen) - you are a student (2nd person singular ordinary form)
- ئوقۇغۇچىسىلەر (oqughuchisiler)/ئوقۇغۇچىلارسىلەر (oqughuchilarsiler) - you are students (2nd person plural ordinary form)
- ئوقۇغۇچىسىز (oqughuchisiz) - you are a student (2nd person singular refined (polite) form)
- ئوقۇغۇچىسىزلەر (oqughuchisizler)/ئوقۇغۇچىلارسىزلەر (oqughuchilarsizler) - you are students (2nd person plural refined (polite) form)
- ئوقۇغۇچىدۇر (oqughuchidur) - he/she is a student (3rd person singular form)
- ئوقۇغۇچىدۇر (oqughuchidur)/ئوقۇغۇچىلاردۇر (oqughuchilardur) - they are students (3rd person plural form)
Case forms
For example:
- ئۆي (öy)/ئۆيلەر (öyler) - house (nominative case)
- ئۆينىڭ (öyning)/ئۆيلەرنىڭ (öylerning) - of the house (genitive case)
- ئۆينى (öyni)/ئۆيلەرنى (öylerni) - the house (accusative case)
- ئۆيگە (öyge)/ئۆيلەرگە (öylerge) - to the house (dative case)
- ئۆيدە (öyde)/ئۆيلەردە (öylerde) - in the house (locative case)
- ئۆيدىن (öydin)/ئۆيلەردىن (öylerdin) - from the house (ablative case)
- ئۆيدەك (öydek)/ئۆيلەردەك (öylerdek) - like a house (similitude case)
- ئۆيدىكى (öydiki)/ئۆيلەردىكى (öylerdiki) - (something) (in/of) the house (locative-qualitative case)
- ئۆيگىچە (öygiche)/ئۆيلەرگىچە (öylergiche) - as far as the house, (limitative case)
- ئۆيچىلىك (öychilik)/ئۆيلەرچىلىك (öylerchilik) - the same size as a house (comparative (equivalence) case)
- ئۆينىڭكى (öyningki)/ئۆيلەرنىڭكى (öylerningki) - (something) of the house (representative case)
Others
case forms + case forms
- locative-qualitative case form + other case forms
- ئۆيدىكىنىڭ (öydikining)/ئۆيلەردىكىنىڭ (öylerdikining) - (genitive case)
- ئۆيدىكىنى (öydikini)/ئۆيلەردىكىنى (öylerdikini) - (accusative case)
- ئۆيدىكىگە (öydikige)/ئۆيلەردىكىگە (öylerdikige) - (dative case)
- ئۆيدىكىدە (öydikide)/ئۆيلەردىكىدە (öylerdikide) - (locative case)
- ئۆيدىكىدىن (öydikidin)/ئۆيلەردىكىدىن (öylerdikidin) - (ablative case)
- ئۆيدىكىدەك (öydikidek)/ئۆيلەردىكىدەك (öylerdikidek) - (similitude case)
- ئۆيدىكىگىچە (öydikigiche)/ئۆيلەردىكىگىچە (öylerdikigiche) - (genitive case)
- ئۆيدىكىچىلىك (öydikichilik)/ئۆيلەردىكىچىلىك (öylerdikichilik) - (equivalence case)
- ئۆيدىكىنىڭكى (öydikiningki)/ئۆيلەردىكىنىڭكى (öylerdikiningki) - (representative case)
- representative case form + other case forms
- ئۆينىڭكىنىڭ (öyningkining)/ئۆيلەرنىڭكىنىڭ (öylerningkining) - (genitive case)
- ئۆينىڭكىنى (öyningkini)/ئۆيلەرنىڭكىنى (öylerningkini) - (accusative case)
- ئۆينىڭكىگە (öyningkige)/ئۆيلەرنىڭكىگە (öylerningkige) - (dative case)
- ئۆينىڭكىدە (öyningkide)/ئۆيلەرنىڭكىدە (öylerningkide) - (locative case)
- ئۆينىڭكىدىن (öyningkidin)/ئۆيلەرنىڭكىدىن (öylerningkidin) - (ablative case)
- ئۆينىڭكىدەك (öyningkidek)/ئۆيلەرنىڭكىدەك (öylerningkidek) - (similitude case)
- ئۆينىڭكىدىكى (öyningkidiki)/ئۆيلەرنىڭكىدىكى (öylerningkidiki) - (locative-qualitative case)
- ئۆينىڭكىگىچە (öyningkigiche)/ئۆيلەرنىڭكىگىچە (öylerningkigiche) - (genitive case)
- ئۆينىڭكىچىلىك (öyningkichilik)/ئۆيلەرنىڭكىچىلىك (öylerningkichilik) - (equivalence case)
- ئۆينىڭكىنىڭكى (öyningkiningki)/ئۆيلەرنىڭكىنىڭكى (öylerningkiningki) - (representative case)
possessive forms + case forms
For example: my house/my houses
- ئۆيۈم (öyüm)/ئۆيلىرىم (öylirim) - (nominative case)
- ئۆيۈمنىڭ (öyümning)/ئۆيلىرىمنىڭ (öylirimning) - (genitive case)
- ئۆيۈمنى (öyümni)/ئۆيلىرىمنى (öylirimni) - (accusative case)
- ئۆيۈمگە (öyümge)/ئۆيلىرىمگە (öylirimge) - (dative case)
- ئۆيۈمدە (öyümde)/ئۆيلىرىمدە (öylirimde) - (locative case)
- ئۆيۈمدىن (öyümdin)/ئۆيلىرىمدىن (öylirimdin) - (ablative case)
- ئۆيۈمدەك (öyümdek)/ئۆيلىرىمدەك (öylirimdek) - (similitude case)
- ئۆيۈمدىكى (öyümdiki)/ئۆيلىرىمدىكى (öylirimdiki) - (locative-qualitative case)
- ئۆيۈمگىچە (öyümgiche)/ئۆيلىرىمگىچە (öylirimgiche) - (genitive case)
- ئۆيۈمچىلىك (öyümchilik)/ئۆيلىرىمچىلىك (öylirimchilik) - (equivalence case)
- ئۆيۈمنىڭكى (öyümningki)/ئۆيلىرىمنىڭكى (öylirimningki) - (representative case)
possessive forms + personal forms
For example: my student/my students
- ئوقۇغۇچۇمسەن (oqughuchumsen) - you are my student (2nd person singular ordinary form)
- ئوقۇغۇچۇمسىلەر (oqughuchumsiler)/ئوقۇغۇچىلىرىمسىلەر (oqughuchilirimsiler) - you are my students (2nd person plural ordinary form)
- ئوقۇغۇچۇمسىز (oqughuchumsiz) - you are my student (2nd person singular refined (polite) form)
- ئوقۇغۇچۇمسىزلەر (oqughuchumsizler)/ئوقۇغۇچىلىرىمسىزلەر (oqughuchilirimsizler) - you are my students (2nd person plural refined (polite) form)
- ئوقۇغۇچۇمدۇر (oqughuchumdur) - he/she is my student (3rd person singular form)
- ئوقۇغۇچۇمدۇر (oqughuchumdur)/ئوقۇغۇچىلىرىمدۇر (oqughuchilirimdur) - they are my students (3rd person plural form)
Rule
singular form
plural form
The plural form of the noun is formed by attaching the suffix -لار (-lar) / -لەر (-ler) to the stem of the noun.
- If noun is front vowel, use -لەر (-ler) .For example:
- If noun is back vowel, use -لار (-lar) .For example:
- In general, there is no change on the stem.
- Most of two or more syllables nouns ending with ا (a) or ە (e) (the stress is on the first syllable) change to ى (i).
- ئالما (alma, “apple”) ― ئالمىلار (almilar, “apples”) Last vowel ا (a) change to ى (i).
- ئاغىنە (aghine, “friend”) ― ئاغىنىلەر (aghiniler, “friends”) Last vowel ە (e) change to ى (i).
- One syllable noun or some more syllables nouns ending with ا (a) or ە (e) (the stress is on the last syllable), not change the stem.
- قەلئە (qel'e, “castle”) ― قەلئەلەر (qel'eler, “castles”)
Uyghur plural suffixes
Possessive forms
The Possessive forms of Uyghur nouns are divided into three persons.
Uyghur possessive suffixes
Personal forms
The personal forms of Uyghur nouns are divided into three persons.
Uyghur personal suffixes
Case forms
Uyghur case suffixes
Declension table
| impersonal | singular | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ئۆي (öy) | ئۆيلەر (öyler) | |
| genitive | ئۆينىڭ (öyning) | ئۆيلەرنىڭ (öylerning) | |
| accusative | ئۆينى (öyni) | ئۆيلەرنى (öylerni) | |
| dative | ئۆيگە (öyge) | ئۆيلەرگە (öylerge) | |
| locative | ئۆيدە (öyde) | ئۆيلەردە (öylerde) | |
| ablative | ئۆيدىن (öydin) | ئۆيلەردىن (öylerdin) | |
| locative-qualitative | ئۆيدىكى (öydiki) | ئۆيلەردىكى (öylerdiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيگىچە (öygiche) | ئۆيلەرگىچە (öylergiche) | |
| similitude | ئۆيدەك (öydek) | ئۆيلەردەك (öylerdek) | |
| equivalence | ئۆيچىلىك (öychilik) or ئۆيچە (öyche) | ئۆيلەرچىلىك (öylerchilik) or ئۆيلەرچە (öylerche) | |
| representative | ئۆينىڭكى (öyningki) | ئۆيلەرنىڭكى (öylerningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
| 1st person singular (my) | singular | plural | |
| nominative | ئۆيۈم (öyüm) | ئۆيلىرىم (öylirim) | |
| genitive | ئۆيۈمنىڭ (öyümning) | ئۆيلىرىمنىڭ (öylirimning) | |
| accusative | ئۆيۈمنى (öyümni) | ئۆيلىرىمنى (öylirimni) | |
| dative | ئۆيۈمگە (öyümge) | ئۆيلىرىمگە (öylirimge) | |
| locative | ئۆيۈمدە (öyümde) | ئۆيلىرىمدە (öylirimde) | |
| ablative | ئۆيۈمدىن (öyümdin) | ئۆيلىرىمدىن (öylirimdin) | |
| locative-qualitative | ئۆيۈمدىكى (öyümdiki) | ئۆيلىرىمدىكى (öylirimdiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيۈمگىچە (öyümgiche) | ئۆيلىرىمگىچە (öylirimgiche) | |
| similitude | ئۆيۈمدەك (öyümdek) | ئۆيلىرىمدەك (öylirimdek) | |
| equivalence | ئۆيۈمچىلىك (öyümchilik) or ئۆيۈمچە (öyümche) | ئۆيلىرىمچىلىك (öylirimchilik) or ئۆيلىرىمچە (öylirimche) | |
| representative | ئۆيۈمنىڭكى (öyümningki) | ئۆيلىرىمنىڭكى (öylirimningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
| 1st person plural (our) | singular | plural | |
| nominative | ئۆيىمىز (öyimiz) | ئۆيلىرىمىز (öylirimiz) | |
| genitive | ئۆيىمىزنىڭ (öyimizning) | ئۆيلىرىمىزنىڭ (öylirimizning) | |
| accusative | ئۆيىمىزنى (öyimizni) | ئۆيلىرىمىزنى (öylirimizni) | |
| dative | ئۆيىمىزگە (öyimizge) | ئۆيلىرىمىزگە (öylirimizge) | |
| locative | ئۆيىمىزدە (öyimizde) | ئۆيلىرىمىزدە (öylirimizde) | |
| ablative | ئۆيىمىزدىن (öyimizdin) | ئۆيلىرىمىزدىن (öylirimizdin) | |
| locative-qualitative | ئۆيىمىزدىكى (öyimizdiki) | ئۆيلىرىمىزدىكى (öylirimizdiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيىمىزگىچە (öyimizgiche) | ئۆيلىرىمىزگىچە (öylirimizgiche) | |
| similitude | ئۆيىمىزدەك (öyimizdek) | ئۆيلىرىمىزدەك (öylirimizdek) | |
| equivalence | ئۆيىمىزچىلىك (öyimizchilik) or ئۆيىمىزچە (öyimizche) | ئۆيلىرىمىزچىلىك (öylirimizchilik) or ئۆيلىرىمىزچە (öylirimizche) | |
| representative | ئۆيىمىزنىڭكى (öyimizningki) | ئۆيلىرىمىزنىڭكى (öylirimizningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
| 2ndperson singular ordinary (your) | singular | plural | |
| nominative | ئۆيۈڭ (öyüng) | ئۆيلىرىڭ (öyliring) | |
| genitive | ئۆيۈڭنىڭ (öyüngning) | ئۆيلىرىڭنىڭ (öyliringning) | |
| accusative | ئۆيۈڭنى (öyüngni) | ئۆيلىرىڭنى (öyliringni) | |
| dative | ئۆيۈڭگە (öyüngge) | ئۆيلىرىڭگە (öyliringge) | |
| locative | ئۆيۈڭدە (öyüngde) | ئۆيلىرىڭدە (öyliringde) | |
| ablative | ئۆيۈڭدىن (öyüngdin) | ئۆيلىرىڭدىن (öyliringdin) | |
| locative-qualitative | ئۆيۈڭدىكى (öyüngdiki) | ئۆيلىرىڭدىكى (öyliringdiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيۈڭگىچە (öyünggiche) | ئۆيلىرىڭگىچە (öyliringgiche) | |
| similitude | ئۆيۈڭدەك (öyüngdek) | ئۆيلىرىڭدەك (öyliringdek) | |
| equivalence | ئۆيۈڭچىلىك (öyüngchilik) or ئۆيۈڭچە (öyüngche) | ئۆيلىرىڭچىلىك (öyliringchilik) or ئۆيلىرىڭچە (öyliringche) | |
| representative | ئۆيۈڭنىڭكى (öyüngningki) | ئۆيلىرىڭنىڭكى (öyliringningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
| 2ndperson plural ordinary (your) | singular | plural | |
| nominative | ئۆيۈڭلار (öyünglar) | ئۆيلىرىڭلار (öyliringlar) | |
| genitive | ئۆيۈڭلارنىڭ (öyünglarning) | ئۆيلىرىڭلارنىڭ (öyliringlarning) | |
| accusative | ئۆيۈڭلارنى (öyünglarni) | ئۆيلىرىڭلارنى (öyliringlarni) | |
| dative | ئۆيۈڭلارگە (öyünglarge) | ئۆيلىرىڭلارگە (öyliringlarge) | |
| locative | ئۆيۈڭلاردە (öyünglarde) | ئۆيلىرىڭلاردە (öyliringlarde) | |
| ablative | ئۆيۈڭلاردىن (öyünglardin) | ئۆيلىرىڭلاردىن (öyliringlardin) | |
| locative-qualitative | ئۆيۈڭلاردىكى (öyünglardiki) | ئۆيلىرىڭلاردىكى (öyliringlardiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيۈڭلارگىچە (öyünglargiche) | ئۆيلىرىڭلارگىچە (öyliringlargiche) | |
| similitude | ئۆيۈڭلاردەك (öyünglardek) | ئۆيلىرىڭلاردەك (öyliringlardek) | |
| equivalence | ئۆيۈڭلارچىلىك (öyünglarchilik) or ئۆيۈڭلارچە (öyünglarche) | ئۆيلىرىڭلارچىلىك (öyliringlarchilik) or ئۆيلىرىڭلارچە (öyliringlarche) | |
| representative | ئۆيۈڭلارنىڭكى (öyünglarningki) | ئۆيلىرىڭلارنىڭكى (öyliringlarningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
| 2ndperson singular refined (your) | singular | plural | |
| nominative | ئۆيىڭىز (öyingiz) | ئۆيلىرىڭىز (öyliringiz) | |
| genitive | ئۆيىڭىزنىڭ (öyingizning) | ئۆيلىرىڭىزنىڭ (öyliringizning) | |
| accusative | ئۆيىڭىزنى (öyingizni) | ئۆيلىرىڭىزنى (öyliringizni) | |
| dative | ئۆيىڭىزگە (öyingizge) | ئۆيلىرىڭىزگە (öyliringizge) | |
| locative | ئۆيىڭىزدە (öyingizde) | ئۆيلىرىڭىزدە (öyliringizde) | |
| ablative | ئۆيىڭىزدىن (öyingizdin) | ئۆيلىرىڭىزدىن (öyliringizdin) | |
| locative-qualitative | ئۆيىڭىزدىكى (öyingizdiki) | ئۆيلىرىڭىزدىكى (öyliringizdiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيىڭىزگىچە (öyingizgiche) | ئۆيلىرىڭىزگىچە (öyliringizgiche) | |
| similitude | ئۆيىڭىزدەك (öyingizdek) | ئۆيلىرىڭىزدەك (öyliringizdek) | |
| equivalence | ئۆيىڭىزچىلىك (öyingizchilik) or ئۆيىڭىزچە (öyingizche) | ئۆيلىرىڭىزچىلىك (öyliringizchilik) or ئۆيلىرىڭىزچە (öyliringizche) | |
| representative | ئۆيىڭىزنىڭكى (öyingizningki) | ئۆيلىرىڭىزنىڭكى (öyliringizningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
| 2ndperson plural refined (your) | singular | plural | |
| nominative | ئۆيىڭىزلار (öyingizlar) | ئۆيلىرىڭىزلار (öyliringizlar) | |
| genitive | ئۆيىڭىزلارنىڭ (öyingizlarning) | ئۆيلىرىڭىزلارنىڭ (öyliringizlarning) | |
| accusative | ئۆيىڭىزلارنى (öyingizlarni) | ئۆيلىرىڭىزلارنى (öyliringizlarni) | |
| dative | ئۆيىڭىزلارگە (öyingizlarge) | ئۆيلىرىڭىزلارگە (öyliringizlarge) | |
| locative | ئۆيىڭىزلاردە (öyingizlarde) | ئۆيلىرىڭىزلاردە (öyliringizlarde) | |
| ablative | ئۆيىڭىزلاردىن (öyingizlardin) | ئۆيلىرىڭىزلاردىن (öyliringizlardin) | |
| locative-qualitative | ئۆيىڭىزلاردىكى (öyingizlardiki) | ئۆيلىرىڭىزلاردىكى (öyliringizlardiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيىڭىزلارگىچە (öyingizlargiche) | ئۆيلىرىڭىزلارگىچە (öyliringizlargiche) | |
| similitude | ئۆيىڭىزلاردەك (öyingizlardek) | ئۆيلىرىڭىزلاردەك (öyliringizlardek) | |
| equivalence | ئۆيىڭىزلارچىلىك (öyingizlarchilik) or ئۆيىڭىزلارچە (öyingizlarche) | ئۆيلىرىڭىزلارچىلىك (öyliringizlarchilik) or ئۆيلىرىڭىزلارچە (öyliringizlarche) | |
| representative | ئۆيىڭىزلارنىڭكى (öyingizlarningki) | ئۆيلىرىڭىزلارنىڭكى (öyliringizlarningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
| 2ndperson singular & plural respectful (your) | singular | plural | |
| nominative | ئۆيلىرى (öyliri) | ئۆيلىرى (öyliri) | |
| genitive | ئۆيلىرىنىڭ (öylirining) | ئۆيلىرىنىڭ (öylirining) | |
| accusative | ئۆيلىرىنى (öylirini) | ئۆيلىرىنى (öylirini) | |
| dative | ئۆيلىرىگە (öylirige) | ئۆيلىرىگە (öylirige) | |
| locative | ئۆيلىرىدە (öyliride) | ئۆيلىرىدە (öyliride) | |
| ablative | ئۆيلىرىدىن (öyliridin) | ئۆيلىرىدىن (öyliridin) | |
| locative-qualitative | ئۆيلىرىدىكى (öyliridiki) | ئۆيلىرىدىكى (öyliridiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيلىرىگىچە (öylirigiche) | ئۆيلىرىگىچە (öylirigiche) | |
| similitude | ئۆيلىرىدەك (öyliridek) | ئۆيلىرىدەك (öyliridek) | |
| equivalence | ئۆيلىرىچىلىك (öylirichilik) or ئۆيلىرىچە (öyliriche) | ئۆيلىرىچىلىك (öylirichilik) or ئۆيلىرىچە (öyliriche) | |
| representative | ئۆيلىرىنىڭكى (öyliriningki) | ئۆيلىرىنىڭكى (öyliriningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
| 3rd person (his, her, its, their) | singular | plural | |
| nominative | ئۆيى (öyi) | ئۆيلىرى (öyliri) | |
| genitive | ئۆيىنىڭ (öyining) | ئۆيلىرىنىڭ (öylirining) | |
| accusative | ئۆيىنى (öyini) | ئۆيلىرىنى (öylirini) | |
| dative | ئۆيىگە (öyige) | ئۆيلىرىگە (öylirige) | |
| locative | ئۆيىدە (öyide) | ئۆيلىرىدە (öyliride) | |
| ablative | ئۆيىدىن (öyidin) | ئۆيلىرىدىن (öyliridin) | |
| locative-qualitative | ئۆيىدىكى (öyidiki) | ئۆيلىرىدىكى (öyliridiki) | |
|
Declension of locative-qualitative form
| |||
| limitative | ئۆيىگىچە (öyigiche) | ئۆيلىرىگىچە (öylirigiche) | |
| similitude | ئۆيىدەك (öyidek) | ئۆيلىرىدەك (öyliridek) | |
| equivalence | ئۆيىچىلىك (öyichilik) or ئۆيىچە (öyiche) | ئۆيلىرىچىلىك (öylirichilik) or ئۆيلىرىچە (öyliriche) | |
| representative | ئۆيىنىڭكى (öyiningki) | ئۆيلىرىنىڭكى (öyliriningki) | |
|
Declension of representative form
| |||
Notes
查看更多(See also)
- Category:Uyghur nouns
Uyghur nouns on Wikipedia.Wikipedia